१९५२ ते २००९ कालखंडातील पंधरा लोकसभा

लौकरच सोळाव्या लोकसभेच्या निवडणूका होऊ घातल्या आहेत आणि गुजरातचे मुख्यमंत्री नरेंद्र मोदी यांच्या मुसंडीने सर्वांनाच त्या निवडणूकीच्या निकालाबद्दल कमालीची उत्सुकता वाटू लागली आहे. मतचाचण्या, अंदाज, आडाखे यांना ऊत आलेला आहे. अशावेळी ज्या सामान्य माणसाला मागल्या पंधरा लोकसभा निवडणुकीचा इतिहास जाणून घ्यायची इच्छा असेल व त्यामागचे राजकारण समजून घ्यावेसे वाटत असेल; त्यांच्यासाठी. एक भाग आज तुल्यबळ वाटणार्‍या कॉग्रेस व भाजपा या दोन्ही राष्ट्रीय पक्षाचे आकडे आणि दुसरा भाग बिगर कॉग्रेस पक्षांची स्वातंत्र्योत्तर काळात झालेली वाटचाल; असे या आकडेवारीचे स्वरूप आहे. निवडणूका व मतदाराचा बदलता कल समजून घेऊ इच्छिणार्‍यांसाठी ती आकडेवारी उपयुक्त ठरावी ही अपेक्षा.


एकूण पंधरा लोकसभा निवडणूकातील कॉग्रेस व भाजपा(जनसंघ) यांची तुलनात्मक आकडेवारी

निवडणूक                    कॉग्रेसची टक्केवारी       मिळालेल्या जागा     भाजपाची टक्केवारी   जागा

पहिली लोकसभा १९५२         ४४.९९%                    ३६४          ३.०६%             ३
दुसरी लोकसभा १९५७         ४७.७८%                    ३७१          ५.९७%             ४
तिसरी लोकसभा १९६२         ४४.७२%                    ३६१          ६.४४%             १४
चौथी लोकसभा  १९६७         ४०.७८%                     २८३          ९.३१%             ३५
पाचवी लोकसभा १९७१         ४३.६८%                     ३५२          ७.३५%            २२
सहावी लोकसभा १९७७         ३४.५२%                   १५४          --------------------------
सातवी लोकसभा १९८०         ४२.६९%                    ३५३          ---------------------------
आठवी लोकसभा १९८४         ४९.१९%                    ४०४           ७.७४%             २
नववी लोकसभा १९८९          ३९.५३%                    १९७           ११.३६%            ८५
दहावी लोकसभा १९९१          ३६.२६%                     २३२           २०.११%            १२०
अकरावी लोकसभा १९९६        २८.८०%                   १४०           २०.२९%            १६०
बारावी लोकसभा १९९८         २५.८२%                    १४१           २५.५९%            १८२
तेरावी लोकसभा १९९९         २८.३०%                      ११४           २३.७५%            १८२      
चौदावी लोकसभा २००४        २६.५३%                    १४६           २२.१६%             १३८
पधरावी लोकसभा २००९        २८.५५%                   २०६           १८.८०%            ११६

==============================================================

एकूण पंधरा लोकसभा निवडणूकातील प्रमुख बिगर कॉग्रेस पक्षांची तुलनात्मक आकडेवारी

मतांची टक्केवारी (जागा)       भाजपा(जनसंघ)   समाजवादी(सर्व गट)    कम्युनिस्ट(सर्व गट)  

पहिली लोकसभा १९५२        ३.०६% (३)          १०.५९ (१२)        ३.२९ (१६)
दुसरी लोकसभा १९५७         ५.९७% (४)        १०.४१ (१९)        ८.९२ (२७)          
तिसरी लोकसभा १९६२         ६.४४% (१४)         ६.८१ (१२)         ९.९४(२९)  
चौथी लोकसभा  १९६७          ९.३१% (३५)         ७.९८ (३६)        ९.३९ (४२)
पाचवी लोकसभा १९७१         ७.३५% (२२)        ३.४७ (५)         ९.८५ (४८)        
सहावी लोकसभा १९७७         ४१.३२ (२९५)<<<<<<<<<           ७.११ (२९)
सातवी लोकसभा १९८०         १९.९७ (३१) +++++९.३९ (४१)        ६.७३ (४७)
आठवी लोकसभा १९८४         ७.७४% (२)       १२.८६ (१३)         ८.५८ (२८)        
नववी लोकसभा १९८९          ११.३६% (८५)      १७.७९ (१४३)      ९.१२ (४५)          
दहावी लोकसभा १९९१           २०.११% (१२०)      ११.८४ (५९)       ८.६५ (४९)              
अकरावी लोकसभा १९९६       २०.२९% (१६०)     १०.२५ (५४)       ८.०९ (४४)
बारावी लोकसभा १९९८         २५.५९% (१८२)     ५.०० (१८)        ६.९१ (४१)
तेरावी लोकसभा १९९९          २३.७५% (१८२)     ४.०१ (२२)        ६.८८ (३७)
चौदावी लोकसभा २००४        २२.१६% (१३८)     तुकडे तुकडे       ७.०७ (५३)
पधरावी लोकसभा २००९       १८.८०% (११६)     तुकडे तुकडे         ६.७६ (२०)

(१९७७ व १९८० साली भाजपा जनता पक्षात सोबत होता. त्यामुळे त्यांचे वेगळे आकडे नाहीत. तर १९८० सालात समाजवाद्यांचा एक गट वेगळा झाला त्याचे आकडे वेगळे दाखवले आहेत.)